Kỹ thuật trồng long tu (Dendro primulinum)

lan long tu

Trồng long tu: Long tu là loại hoàng thảo có hương thơm, hoa đẹp, nở vào dịp tết nguyên đán nên rất được ưa chuộng. Có nhiều loại long tu, nhưng nên chọn những cây có thân dài mang nhiều sắc tím sẽ cho hoa màu tím đậm, hương thơm hơn loại thân trắng hoa cánh trắng họng vàng ít thơm.

trồng long tu
Một chậu long tu đẹp
Long tu là một giống Phong lan mọc tại các rừng cây rụng lá vào mùa đông trên các cao độ từ 500 đến 1000 m, thuộc miền đông rặng núi Hy Mã Lạp Sơn: Miến Điện, Thái Lan, Lào, Vân Nam, Việt Nam (vùng núi phía Bắc, Bảo Lộc, Lâm Đồng).
Thân dài khoảng 30-50 cm, buông thõng xuống. Lá dài 8-10 cm, rộng 2 cm. Hoa 1-2 chiếc ngang to 5-8 cm, mọc từ các đốt của thân cây đã rụng lá. Hoa nở vào mùa xuân và mùa hạ có hương thơm và tàn trong 2 tuần lễ.
Cây lan này, hoa có nhiều mầu sắc khác nhau:
Tại VN nhiều nhất là giống có cánh hoa mầu trắng hồng, môi ở giữa có mầu vàng.

Đặc điểm nhận dạng long tu với các loại lan dendro khác: dễ dàng nhận ra chúng bởi các mắt lõm trên thân tại các đốt trên thân già. Thân tròn, thường căng mập ngúc ngoắc, không có các lằn dọc trên thân kiểu đùi gà, hoàng phi hạc. Lá dầy, xanh bóng.

Trồng & chăm sóc long tu: Cách trồng Long tu cũng giống như Den.anosmum (Dã hạc, Phi điệp) Den. wardianum (Ngũ tinh) hay các giống lan rụng lá khác. Là loại cây dễ trồng, ưa nắng, có thể ghép vào bảng dớn hoặc gỗ tùy ý; nên ghép vào cuối đông khi cây đang nghỉ, các mắt đang ngậm nụ. Phơi nắng trực tiếp từ khi bắt đầu ghép sẽ cho lứa cây con khỏe mạnh.
Cây cần rất nhiều nước trong thời gian phát triển, mùa thu bớt tưới cho đến khi cây rụng hết lá thì dừng tưới.

Nhiệt độ:

Từ 75- 85°F hay 24-30°C vào ban ngày

Từ 60-70°F hay 16-21°C vào ban đêm

Ánh Sáng
Nắng buổi sáng

Ẩm Độ: 50-80%
Lan cần thoáng gió và không ưa thay chậu, cho nên trồng trên miếng cây dương xỉ hay vỏ cây rất thích hợp. Khi cây non mọc mạnh tưới nước cho thật đẫm và bón phân 20-20-20 hay 15-15-15 với dung lượng ½ thìa cà phê trong 4 lít nước và bón hàng tuần. Khi tưới cần phải đợi cho khô rễ rồi mới tưới lại. Vào tháng 10, cây bắt đầu rụng lá, ngưng hẳn việc bón phân và chỉ tưới sơ qua và rất thưa hoặc phun sương cho thân cây khỏi bị teo lại.
Lan cần khoảng 3-4 tuần lễ ban đêm lạnh xuống 40-50°F hay 4-10°C và ngưng tưới trong thời gian này để cây ra nụ.
Nếu ban đêm quá ấm áp và vẫn tưới bón, cây sẽ ra chồi non (Keiki) thay vì ra hoa.

Kỹ thuật chăm sóc hoa lan Dendro cấy mô

lan dendro cấy mô

Lan dendro cấy mô: Cây giống dendrobium mới mua về phải đặt ở vị trí thóang mát, và tiến hành phòng trừ nấm bệnh cho cây trước khi trồng. 

Giá thể trồng dendrobium cấy mô thông thường trồng bằng than gỗ, vỏ thông, dớn, xơ dừa, gạch… Nhưng phải sát trùng trước khi trồng. Chậu thường dùng là chậu nhựa hoặc chấu đất.

lan dendro cấy mô
Cấy mô lan dendro
Cách trồng dendrobium cấy mô: Cách trồng Dendrobium phổ biến nhất hiện nay là trồng trong chậu. Trồng cây sát mép chậu và hướng chồi phát triển nằm phía trong. Trồng chặt và không bị lung lay.
Trồng trên thân cây: có thể trồng trên thân cây sống hoặc thân cây đã chết. Đối với cây sống trong quá trình trồng phải chú ý tán cây sao cho ánh sáng phù hợp với lòai lan được trồng. Đối với cây chết chọn các cây gỗ rồi cưa thành khúc sau đó bó các đơn vị lan vào thân gỗ và chăm sóc
 
– Tưới nước dendrobium cấy mô: Tưới nước giúp duy trì độ ẩm trong giai đoạn tăng trưởng. Lượng nước tưới tuỳ theo giai đoạn sinh trưởng, phát triển của cây và tuỳ theo mùa. Thường mùa nắng tưới 2 lần vào lúc sáng sớm và 3 giờ chiều. tưới ướt lá và giá thể
– Bón phân dendrobium cấy mô: Có thể tạm chia 3 giai đoạn chính để bón phân cho lan:
a. Giai đoạn cây con: Từ cây mô mang ra vườn ươm đến khi ra đến vườn trồng sản xuất (khoảng 4-6 tháng)
Một số loại phân thường dùng:
                                                – Atonik dùng 2-6 giọt/lít nước
                                                – NPK 30-10-10 hoặc NPK 30-15-10 dùng 0.5g-1g/lít
                – Vitamin B1 dùng 1ml/lít
Phun định kỳ 2 lần/tuần, có thể sử dụng NPK kết hợp với vitamin B1 để tưới cho lan con.
b. Giai đoạn cây ra vườn sản xuất đến cây trưởng thành:đây là giai đoạn tăng trưởng mạnh nhất
Một số loại phân thường dùng:
                                                 – Phân cá Fish Emulsion 1ml/lít nước
                                                – NPK 20-20-20 (1-1.5gam/lít)
– Vitamin B1 dùng 1ml/lít
– NPK 30-15-10 dùng 1-1.5g/lít Phun định kỳ 5 ngày/ lần.
Cách dùng:
Phân NPK 30-15-10 kết hợp vitamin B1 phun 2 lần/tuần. Phun liên tiếp 2-3 tuần; sau đó phun 1 lần NPK 20-20-20; tiếp theo phun phân cá. Sau đó phun lặp lại phân 30-15-10 và Vitamin B1 như từ đầu.
Ngoài ra có thể bón thêm vào gốc bằng phân Dynamic 5-7 cục/gốc.
c. Giai đọan cây chuẩn bị ra hoa và nuôi hoa:
Đây là tuổi liên quan đến quá trình hình thành mầm hoa, chất lượng hoa và độ bền của hoa
Một số loại phân dùng:
               – NPK 20-20-20 (1-1.5gam/lít)
– Phân cá Fish Emulsion 1ml/lít nước
– Vitamin B1 dùng 1ml/lít
– NPK 6-30-30 1g/l
Phòng trừ sâu bệnh dendrobium cấy môThực hiện phun phòng định kỳ 7-10 ngày /lần. Sử dụng luân phiên các loại thuốc khác nhau.
Thuốc trừ bệnh thường dùng là Rhidomil, Aliette, Score, Vicarben
Thuốc sâu: Decis, Bassa, B thái lan…

 

Khi nào thì thay chậu hoa lan Dendro?

lan dendro

Thay chậu lan Dendro: Dendrobium là một giống lan rất nhạy cảm khi cấu tạo giả thể không thích hợp cho việc phát triển của nó và biểu hiện là, một số cây con mọc trên ngọn thân của các giả hành. Khi có điều này xảy ra bạn phải tiến hành thay chậu , vì chắc chắn các giá thể trong chậu đã bị hư. 

Hiện tượng này là do cấu tạo một giá thể quá ẩm như xơ dừa. Chỉ một thời gian ngắn thay giá thể, xơ dừa bị mục và lắng xuống đáy chậu tạo thành một lớp mùn úng nước. Chính vì thế các rễ hoàn toàn trong điều kiện úng thủy sẽ bị thối toàn bộ. Ngoài ra chính lớp mùn là điều kiện sinh sống thuận lợi của các côn trùng. Các loài này tác động cùng với sự bất lợi vì thừa nước, cắn phá toàn bộ rễ của cây lan Dendro. Do bản năng sinh tồn cây lan sẽ phản ứng bằng cách mọc ra một số cây con trên ngọn để duy trì nòi giống.

thay chậu lan Dendro
Một số cây con mọc trên ngọn thân của các giả hành lan dendro


– Quan sát hiện tượng các cây con mọc trên chồi ngọn cũng sẽ giúp các nhà vườn kiểm tra xem cách trồng như thế đã hợp lý chưa. Nhất là về điều kiện nước tưới và bón phân. Ngoài ra với chu kỳ 2 năm một lần, ta nên thay chậu vì trong quá trình sinh trưởng, ít nhiều chậu bị đóng rêu, giá thể bị hư hao, cây mất cân đối.

– Việc thay chậu cũng tiến hành tương tự như Cattleya. Dendrobium và Cattleya rất giống nhau về vấn đề nhân giống, nghĩa là cũng cắt từng 3 tép một và các trình tự tiến hành cũng như Cattleya, nhưng mùa nghỉ của Dendrobium là 2 tháng. Vì thế ta phải cắt Dendrbium thành từng đoạn 3 tép trước Cattleya 1 tháng.

thay chậu lan Dendro

 

Hoa lan Dendro: Cách chiết tách từ cây mẹ

lan dendro

Kinh nghiệm chiết tách hoa lan Dendro

Các cây hoa lan dendro con mọc trên ngọn thân thì cách nhân giống lan dendro đơn giản. Bạn tách rời cây con khỏi thân cây mẹ bằng một vết cất chỗ tiếp giáp. Một số người sợ rằng, với cách cắt nhu trên cây sẽ không đảm bảo tỷ lệ sống, nên vội vàng cắt thêm một đoạn thân cây mẹ.

Thật ra không có sự khác biệt nhiều về sự tăng trưởng giữa cây cắt ngay chỗ tiếp giáp và cây cắt với một đoạn thân cây mẹ. Do đó một việc làm như vậy là lãng phí, vì trên đoạn thân cây mẹ này có thể cho thêm vài cây con nữa trong tương lai.

Thực tế chứng minh rằng với 1 giả hành hoa lan Dendro, nhiều khi có thể cho đến 15 cây con. Điều quan trọng là nên cất cây con vào thời điểm nào?

Đối với các loài hoa lan Dendrobium mạnh như Dendrobium Caesar Alba, Dendrobium Caesar Latil, Dendrobium Popadour có thể cắt cây con, khi giả hành cây con trưởng thành, mọi sự cắt quá non đều cho những kết quả không tốt.

Đối với các loài yếu hơn như Dendrobium Jacqueline Thomas, Dendrobium Theodore Takiguchi… ta có thể đợi cây con mọc thêm một giả hành mới, thì việc nhân giống bảo đảm hơn.

hoa lan dendro
Các cây hoa lan dendro con mọc trên ngọn thân
hoa lan dendro
Cách nhân giống lan dendro cũng đơn giản

Cần có sự chọn lựa thật kỹ càng: nếu để cây con, thì cây mẹ sẽ yếu sức và ngược lại việc lấy cây con quá non sẽ có tỷ lệ sống thấp.

Tùy hoàn cảnh và ý định sẽ giúp bạn có một suy xét hữu hiệu nhất. Ngoài ra Dendrobium là giống giả hành có thân, vì thế hư các mắt ngủ của căn hành không gây sự chết tuyệt đối Ở cây như giống Cattleya và chính nhờ hiểu biết này, bạn có thể nhân giống các giống Dendrobium quí một giả hành duy nhất vẫn đảm bảo cây sống.

Cực đoan hơn, hoa lan Dendrobium có thể nhân giống bằng cách cắt từng đoạn thân mang khoảng 2 mắt một, nhúng 2 đầu đoạn cắt, vào parafin hoặc bôi son, vôi…

Đặt các đoạn nằm ngang, trên mặt cát ẩm, che lại bởi một lồng kính, ba ngày phun một lần dung dịch urê, 1 muỗng càphê/4 lít nước, cộng thêm cả sinh tố B1, với một nồng độ 10 phần triệu (10 ppm) trong thời gian 2 tuần liên tục. Sau đó chỉ phun mỗi dung dịch nửa muỗng cà-phê trong 4 lít + sinh tố B1 cho đến khi cây mọc các cây con. Phun hàng tuần trong các tuần kế tiếp.

Bí quyết tưới bón cho hoa lan Dendro

lan dendro
1. Tưới nước cho lan dendrobium:
Tưới nước giúp lan Dendro duy trì độ ẩm trong giai đoạn tăng trưởng. Lượng nước tưới tuỳ theo giai đoạn sinh trưởng, phát triển của cây và tuỳ theo mùa. Thường mùa nắng tưới 2 lần vào lúc sáng sớm và 3 giờ chiều. tưới ướt lá và giá thể.
lan dendro
Sự phát triển của chồi ngủ thành cây lan dendro con
2. Bón phân lan Dendro:
Có thể tạm chia 3 giai đoạn chính để bón phân cho lan dendrobium:
a. Bón phân trong giai đoạn cây lan dendro con: Từ cây mô mang ra vườn ươm đến khi ra đến vườn trồng sản xuất (khoảng 4-6 tháng)
Một số loại phân thường dùng:
– Atonik dùng 2-6 giọt/lít nước
– NPK 30-10-10 hoặc NPK 30-15-10 dùng 0.5g-1g/lít
– Vitamin B1 dùng 1ml/lít
Phun định kỳ 2 lần/tuần, có thể sử dụng NPK kết hợp với vitamin B1 để tưới cho lan con.
bGiai đoạn cây ra vườn sản xuất đến cây trưởng thành: đây là giai đoạn tăng trưởng mạnh nhất
Một số loại phân thường dùng:
– Phân cá Fish Emulsion 1ml/lít nước
– NPK 20-20-20 (1-1.5gam/lít)
– Vitamin B1 dùng 1ml/lít
– NPK 30-15-10 dùng 1-1.5g/lít Phun định kỳ 5 ngày/ lần.
Cách dùng:

Phân NPK 30-15-10 kết hợp vitamin B1 phun 2 lần/tuần. Phun liên tiếp 2-3 tuần; sau đó phun 1 lần NPK 20-20-20; tiếp theo phun phân cá. Sau đó phun lặp lại phân 30-15-10 và Vitamin B1 như từ đầu.

Ngoài ra có thể bón thêm vào gốc bằng phân Dynamic 5 – 7 cục/gốc.
c. Giai đọan cây chuẩn bị ra hoa và nuôi hoa lan Dendro:
Đây là tuổi liên quan đến quá trình hình thành mầm hoa, chất lượng hoa và độ bền của hoa
Một số loại phân dùng:
– NPK 20-20-20 (1-1.5gam/lít)
– Phân cá Fish Emulsion 1ml/lít nước
– Vitamin B1 dùng 1ml/lít
– NPK 6-30-30 1g/l

4 loại bệnh thường gặp trên hoa lan hồ điệp

lan hồ điệp

Thối lá lan hồ điệp

Khi lá bị thối, thường có dấu hiệu một vết có thể là đậm hay nhạt hơn mầu của lá cây. Lá cây chỗ đó thường mềm nhũn, có mùi và có thể loang to ra. Lấy dao hay kéo sắc tốt hơn cả là lấy lưỡi lam cắt bỏ lui vào phía trong chỗ thối chừng 2 phân hay cắt bỏ hẳn chiếc lá. Dao hay kéo cần phải khử trùng trước và sau khi cắt để đề phòng bệnh lây lan sang cây khác. Vết cắt cần được khử trùng như đã nói ở trên. Sau đó để cây ở chỗ thoáng gió và phun thuốc Physan 20. Pha 1 thìa súp với 4 lít nước.

Thối ngọn lan hồ điệp

Bệnh thối ngọn cũng giống như thối lá nhưng ở mức độ rộng lớn hơn và trầm trọng hơn. Ngọn cây cần phải cắt bỏ giống như bệnh thối lá. Vào mùa Xuân những mầm non của lan Cymbgidium, Cattleya và Dendodrobium và ngọn cây Vanda, Renanthera, Phalaenopsis thường hay bị thối vì nước đọng qua đêm v.v… Ta phải cắt tới khi nào không còn vết đen trong thân cây. Lấy cây ra khỏi chậu, rửa sạch rồi ngâm cây trong 4 lít nước có pha một thìa súp Physan 20 trong 15-20 phút. Trồng lại với vật liệu mới đã ngâm trong nước có chất sát trùng. Và để vào nơi rợp mát và thoáng gió.

Thối rễ

Khi bị thối rễ, cây lan không hút được nước cho nên lá bị nhăn nheo. Cần phải cắt bỏ hết rễ thối, rửa sạch rồi ngâm toàn cây vào nước có Physan 20 như trên. Sau đó để hơi khô rồi cho vào bao nylon, cột kín lại và để vào chỗ rợp mát. Khi nào thấy cây ra rễ mới dài chừng 2 phân đem ra trồng lại với vật liệu mới như đã nói ở trên.

Nấm

Khi bị nhiễm nấm lan thường có những chấm nhỏ mầu đen hay mầu nâu trên lá và lá cây trở thành mầu vàng. Thoạt đầu ở mặt dưới lá sau đó hiện lên mặt trên rồi dần dần loang to ra. Phải cắt một phần hay toàn thể chiếc lá và phun thuốc như bị bị thối lá.

Lưu ý khi trồng lan hồ điệp

Khi cây lan bị bệnh, nên vứt bỏ những vật liệu trồng lan và ngay cả những chậu và que cọc giữ cây.
Cách 7-10 ngày phải phun thuốc diệt trừ mầm bệnh, liên tiếp trong thời gian 1 tháng.

Ngoài Physan 20 ra chúng ta có thể dùng (Daconil) Garden Disease Control Stop and Prevents over 130 diseases do hãng Ortho chế tạo với liều lượng 2 thìa cà phê cho 4 lít nước. Nhưng thuốc này để lại những vết trắng trên lá phải một thời gian mới rửa sạch được.