Sương muối hại cây hoa lan
Mỗi năm cứ vào khoảng trước Tết, các cây hoa lan Dendrobium, Vanda bị hư bông, thối đọt, nhất là bị tuột lá trầm trọng …, nhiều người cho rằng đó là do sương muối hại cây hoa lan. Sương muối là gì, có hay không ở thành phố chúng ta (tp.HCM)?
Khi nơi nước trong không khí gặp lạnh thì ngưng kết lại. Sự hoá lạnh diễn ra do bức xạ nhiệt hay do bình lưu các khối không khí nóng hay lạnh.
Nếu hơi nước ngưng kết ở lớp không khí gần mặt đất thì sương được hình thành. Nếu tầm nhìn xa dưới 1km thì gọi là sương mù. Nếu tầm nhìn xa hơn 1km đến 10km thì gọi là mù. Các loại sương hình thành vào buổi chiều hay buổi sáng mùa thu tựa như làn khói giăng ngang trên các ngọn cây gọi là sương khói.
Sương mù sinh ra trong điều kiện độ ẩm tương đối cao, có gió nhẹ. Sương mù không bền vững, khi mặt đất ấm lên là sương sương mù tan ngay. Khi hơi nước ngưng kết thành giọt nước hay giọt băng ở mặt đất hay gần mặt đất thì ta có sương muối, sương móc, sương giá.
Sương muối: Nếu nhiệt độ mặt đất xuống đến o độ thì hơi nước đông lại thành hạt băng trắng như muối. Nhiệt độ không khí lúc đó khoảng 5 độ trở xuống. Sương muối được hình thành vào những ngày lạnh nhất trong năm (về mùa đông, mùa xuân). Sương muối rất tai hại cho cây trồng vì phá hoại tổ chức tế bào bên trong cây.
Sương móc: Ban đêm khi trời quang mây lặng, mặt đất bức xạ vào không gian nên lạnh nhiều làm không khí gần mặt đất cũng lạnh theo. Hơi nước bắt đầu ngưng kết thành những giọt nước trong đọng lại ở mặt đất, long lanh trên ngọn cỏ. Sương móc chỉ cần nhiệt độ của mặt đất và cây cỏ đến điểm sương, là nhiệt độ mà tới đó hơi nước trong không khí sẽ bão hoà, độ ẩm tương đối là 100%. Nếu đã tới điểm sương mà nhiệt độ còn giảm nữa thì hơi nước ngưng tụ và rơi xuống đất.
Sương móc rất lợi cho nông nghiệp vì cung cấp cho cây trồng một lượng nước đáng kể.
Sương giá: Khi nhiệt độ không khí giảm xuống dưới 0 độ thì bất cứ lúc nào nước chậm đông trong khí quyển cũng có thể chuyển sang thể đặc và đông kết thành tinh thể trắng xốp, rất trong gọi là sương giá. Sương giá đọng ở trên cành cây nhỏ, trên dây thép, trên sườn núi.
Như vậy ở thành phố Hồ Chí Minh không thể có sương muối hại cây hoa lan theo đúng nghĩa của nó. Còn nếu nói sương muối là có muối ở trong sương thì chỉ có thể có ở các vùng công nghiệp (muối kỹ nghệ) hoặc vùng ven biển, hải đảo (muối biển).
Ở thành phố chúng ta, chỉ có thể có sương móc vào quãng gần Noel cho đến trước Tết khi tiết đông chí, tiểu hàn, đại hàn xảy đến, lúc đó không khí trở lạnh, sương móc có thể xuất hiện.
Nhưng như vậy tại sao cây lan lại bị tuột lá vào giai đoạn này?
Theo chúng tôi nghĩ vấn đề tuột lá của cây hoa lan không liên quan đến việc tạo lập sương muối hại cây hoa lan vào thời điểm này mà liên quan đến độ ẩm của vường lan lúc đó:
Trước đó, trong mùa mưa các vườn lan áp dụng một cách trồng hoàn toàn khác, không kịp thay đổi cho phù hợp vào mùa khô – cái độ ẩm do mưa đem lại đã bị cắt mất khi các cơn mưa cuối mùa chấm dứt, cùng lúc đó, những cơn nắng gay gắt đầu mùa không đã làm xáo trộn bên trong lẫn bên ngoài cây hoa lan, dẫn đến việc tuột lá.
Cần nhắc lại là việc tuột lá trầm trọng nhất ở các cây hoa lan của vườn lớn hơn là của người trồng nhỏ lẻ. Bởi vì người trồng ít đã có thay đổi chế độ tưới, chất trồng lẫn việc che chắn vườn lan khiến cho cây hoa lan không bị sự chuyển tiếp đột ngột lúc giao mùa này.
Cho nên để khỏi bị tuột lá ở cây Dendrobium vào mùa khô thì ngay từ khi các cơn mưa cuối mùa còn lai rai, ta phải cho thêm lượng kalium vào phân bón để gia tăng khả năng dự trữ của cây. Khi mùa khô bắt đầu, ta phải tạo thêm độ ẩm cho vườn lan, cho chậu lan, gia tăng số lần tưới nước cũng như gia tăng sự che mát cho cây để tránh cái sốc hụt nước và cái nắng gay gắt vào đầu mùa khô.
Bạn hãy thử áp dụng xem, sang năm còn tuột lá ở cây hoa lan của bạn không?
Ngọc Liên – Mỹ Hạnh
Originally posted 2015-04-23 20:31:59.